داشتن پوست صاف، شفاف، براق و بدون لک از آرزوهای هر زن و مردی است. تا جایی که بسیاری سعی می کنند هر گونه لک و حتی خال را از پوست خود پاک کنند. البته که برخی لک ها و خال ها نیز ظاهری آزار دهنده و نازیبا دارند.
اما به غیر از مسائل مربوط به زیبایی شناسی، برای برداشتن خال ها موارد بسیاری را باید مدنظر قرار داد. ضمن اینکه خال ها همیشه هم نازیبا نیستند و گاهی خود عامل جذابیت محسوب می شوند.
اما این عارضه های زشت و زیبا، که از ابتدای خلقت در اشکال و انواع مختلف با انسان همراه بوده اند، دنیای عجیب و ناشناخته ای برای بسیاری از ما دارند. شاید ندانید که برخی از خال ها ممکن است خطرناک باشند و باید به عنوان یک بیماری به آنها نگاه کرد و درپی درمان شان بود.
خال چیست
خال یا (Mole or Nevi ) در تمام انواع نوعی ضایعه خوش خیم پوستی محسوب می شود. این عارضه در واقع توده ای سلولی است که از تجمع سلول های ملانوسیت (Melanocyte) تشکیل شده است. ملانوسیت ها که رنگدانه های پوستی هستند در یک خال معمولی به صورت خوشه ای کنار هم قرار می گیرند.
خال های معمولی ممکن است از بدو تولد با انسان همراه باشند و یا بعدها با تابش نور آفتاب یا عوامل مشابه تشکیل شوند. به همین دلیل معمولا در بخش هایی از بدن که در معرض نور قرار دارند بیشتر شاهد خال های بزرگ و کوچک و انواع خال پوستی هستیم.
امکان ظاهر شدن خال جدید روی بدن تا سن چهل سالگی وجود دارد. خال ها ممکن است همان طور که غیر منتظره روی بدن ظاهر می شوند از بین بروند. احتمال از بین رفتن خود به خودی خال پس از ۴۰ سالگی بسیار کم است.
برخی خال ها هنگام تولد کم رنگ تر بوده و به مرور زمان پر رنگ تر می شوند. به همین دلیل ممکن است تصور کنیم که خال ها به تازگی ایجاد شده اند. تعداد خال ها در بدن انسان ممکن است بسیار زیاد یا خیلی کم باشد که بیشتر جنبه موروثی دارد. اما به‌طور کلی تعداد خال علامت بیماری خاصی نیست. خال ها به طور معمول نیاز به درمان ندارند و خطری را ایجاد نمی کنند.
خال ها به دلیل فعالیت بیش از حد سلول های رنگدانه ساز به وجود می آیند. این فعالیت که منجر به تکثیر سلول های ملانوسیت و کراتینوسیت می شود، تشکیل خال در ابعاد، اندازه ها و اشکال مختلف را در پی دارد.
علت بروز خال چندان مشخص نیست اما مواردی کم و بیش برای آن مطرح می شود که عبارتند از:
سوابق ژنتیکی و وراثتی
تغییرات هورمونی بخصوص در سنین رشد
اختلالات هورمونی در اثر بیماری در سنین بالاتر مانند پرکاری یا کم کار تیروئید
بارداری
مصرف برخی داروهای هورمونی
شیمی درمانی
پرتو درمانی
سولاریوم و حمام آفتاب
مواجه طولانی مدت با نور آفتاب، امواج رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و حرارت بالا نیز می تواند منجر به تشکیل خال شود.
اثر جوش یا زخم هم در مواردی نادر می تواند تبدیل به خال شود. رنگ این خال ها بسته به عامل ایجاد، پر رنگ یا کم رنگ خواهد بود.
خال در واقع در اصطلاح عامیانه به یک ضایعه کمی برجسته و قهوه‌ای تیره یا مشکی رنگ روی پوست اطلاق می شود. اما خال در علم پزشکی طیف وسیعی از ضایعات پوستی را در بر می گیرد که انواع مختلفی دارند.
انواع خال اندازه، رنگ و فرم متفاوتی دارند. همچنین در قسمت های مختلف بدن ظاهر می شوند که عوامل ایجاد شان نیز متفاوت است. در ادامه به بررسی انواع خال می پردازیم.
خال گوشتی Meaty spot
این نوع خال رایج ترین خال و در واقع نمونه همان فرمی است که در بین عوام به عنوان خال شناخته می شود. خال گوشتی یک زائده گوشتی، برجسته و عموما تیره رنگ در اندازه ها و اشکال مختلف است.
خال گوشتی را در همه جای بدن می توان دید و هر انسانی حداقل یک یا دو خال گوشتی در بدن دارد.
خال گوشی بیشتر در بین انواع خال خوشخیم قرار دارد.
خال جانکشنال Junction nevus
معمولا کف پا و در نواحی اعضای تناسلی ایجاد می شود. قهوه ای روشن یا تیره و به ندرت مشکی است. از ۲ سالگی ایجاد می شود و تا سن بلوغ از بین می رود. کمتر آن را بزرگ تر از یک سانت می بینیم.
خال مرکب Compound Nevus
ترکیبی از خال گوشتی و خال جانکشنال است. معمولا روی تنه دیده می شود و کمتر می توان آن را روی پاها، دست‌ها و صورت دید. رنگ آن قهوه ای تیره یا روشن است. فرم خاصی ندارد و اندازه اش معمولا کوچک است.
خال درمال intradermal Nevus
برجسته و گنبدی هستند. رنگ آن ها قهوه ای روشن است و هر چه به سطح پوست نزدیک می شوند رنگ شان روشن تر می شود. کمتر در سنین پایین تشکیل می شود. ممکن است محل رشد مو باشند. به ندرت به رنگ تیره دیده می‌شوند.
خال ملانوسیتی Melanocytic nevus
نوعی خال مادر زادی است. ممکن است کوچک یا بزرگ باشد. معمولا با رشد نوزاد کوچک تر، کمرنگ تر و نامحسوس تر می شود تا کاملا از بین می رود. گاهی بزرگ و پر رنگ هستند که در این صورت احتمال از بین رفتن شان کم است.
معمولا پشت گردن، نزدیک به اندام تحتانی و روی کمر تشکیل می شوند. این نوع خال از انواع مستعد سرطان پوست هستند و می توانند به خال بدخیم تبدیل شوند.
خال دیسپلاستیک Dysplastic nevus
در افرادی با رنگ پوست روشن بیشتر دیده می شود. شبیه به خال های ترکیبی هستند. در ابعاد و اندازه های نامنظم بدون حیطه ای مشخص، گاهی کمی برجسته و گاهی کاملا مسطح دیده می شوند. شاخصه اصلی آن ها تجمع تعداد زیادی از این نوع خال در یک ناحیه از بدن است. معمولا روی شانه‌ها، بازوها و کمر دیده می شوند.
خال هاله دار Halo nevus
شبیه به ضایعات رنگی اما با هاله ای از رنگ روشن دیده می شوند. بیشتر در نوجوانان و جوانان بروز می کند. در صورت بروز و تشکیل در سنین بالا یا تغییر فرم در این سنین باید جدی گرفته شوند. خاله هاله دار می تواند در این سنین یک خال بدخیم باشد و از انواع سرطانی.
خال آبی Blue nevus
یک لکه آبی پررنگ است که ممکن است هم سطح پوست یا کمی برجسته باشد. معمولا روی سر و گردن و صورت دیده می شود.
در ادامه باید به نوع دیگری از دسته بندی خال ها اشاره کرد که انواع ذکر شده در آن ها جای می گیرند. این دسته بندی شامل دو گروه زیر می شود:
خال های مادرزادی Congenital nevus
خال هایی که از بدو تولید با نوزاد هستند. ابعاد آن ها معمولا کمتر از ۲ سانتی متر است اما ممکن است تا ۲۰ سانتی متر نیز بروند. خال های ملاستونیسی از این نوع هستند. احتمال بدخیم شدن در خال های مادرزادی بیشتر است.
خال‌های اکتسابی Acquired nevus
بیشتر انواع خال در این گروه قرار می گیرند. خال هایی که پس از تولد و معمولا از دو تا ۴۰ سالگی در بدن ایجاد می شوند. این خال ها ممکن است تغییر شکل دهند یا به همان شکل اولیه باقی بمانند.
تشکیل خال ها پس از ۳۵ سالگی به ندرت اتفاق می افتد.
شناخت انواع خال برای بررسی دقیق و توجه به آنها لازم است. چرا که برخی از انواع خال کاملا بی خطر هستند اما برخی دیگر احتمال بدخیم شدن را دارند و باید به دقت به صورت دوره ای مورد بررسی باشند. این شناخت کمک می کند تا بدانیم چه خال هایی خطرناک هستند.
در صورت کلی باید نسبت به هر گونه تغییر شکل خال حساس بود. اما این تغییر شکل اگر در زمان بارداری یا دوران بلوغ باشد می توان کمی به آن زمان داد. در صورت تداوم تغییر شکل بهتر است با دکتر خال برداری مشورت کنید.
مواردی که مشاهده آنها در خال می‌تواند خطرناک باشد عبارتند از:
خونریزی خال و زخم شدن آن
پوسته پوسته شدن خال
تغییر رنگ غیرعادی آن
تغییر فرم و شکل یا Evolving
برهم خوردن تقارن آن یا Asymmetry
بزرگ شدن خال یا Diameter
دردناک شدن خال
تغییر حاشیه خال irregular Border
علاوه بر این موارد باید اضافه کرد که خال های موجود در گردن و بازوها بیش از باقی امکان سرطانی شدن دارند. همچنین در مردان خال های روی سینه و کمر خطرناک ترند. در زنان نیز خال های روی کشاله ران و پاها باید بیش از باقی مورد توجه باشند.
در گذشته لیزرها به دلیل اینکه از نظر فناوری، محدودیت هایی داشتند و قادر به نفوذ کافی در عمق پوست نبودند، نمی توانستند خال یا هر نوع ضایعه پوستی را به طور کامل از بین ببرند اما امروزه متخصصان پوست از تکنیک ها و فناوری های پیشرفته و مختلفی جهت از بین بردن خال های بیماران یا متقاضیان استفاده می کنند و قادرند بدون برش و جراحی با نفوذ عمیق در پوست شخص، با قدرت کافی، خال را نابود کنند.
در واقع، روش برداشتن خال با لیزر برای مناطقی مناسب است که ممکن است انجام روش های دیگر برای آن مناطق دشوار باشد.
لیزر، نه تنها یکی از بهترین و ایمن ترین روش های از بین بردن خال (صورت و بدن) تا به امروز بوده است، بلکه دارای مهم ترین مزیت یعنی روش غیرتهاجمی نیز می باشد. از آنجا که غیر تهاجمی بودن روش برداشتن خال با لیزر باعث می‌شود برش، خونریزی زیاد و سوزش پوست وجود نداشته باشد و خالبرداری بدون جراحی صورت بگیرد، خطر ابتلا به عفونت نیز به طور چشمگیری کاهش می یابد.
غیرتهاجمی بودن این روش بدین معناست که عمل برداشتن خال با لیزر بدون هیچ گونه مداخله وسایل جراحی مانند چاقو و فقط با امواج لیزر صورت می گیرد؛ ضمن اینکه قبل از عمل، یک داروی بیهوشی سطحی در ناحیه تزریق می گردد؛ به همین علت، متخصصان آن را یک روش نسبتا بدون درد تلقی می کنند و بر این باورند که خطر ایجاد جای زخم در آن کمتر می شود؛ نظرسنجی از بیماران، این گفته متخصصان را نیز اثبات می کند. زیرا بسیاری از آنها ناراحت کننده ترین مرحله این روش را تنها تزریق بی‌حسی موضعی می‌دانند.
همانطور که اشاره شد، سالم ترین روش برداشتن خال به وسیله امواج لیزر است و مدت زمان اینکار، بیشتر از سی دقیقه طول نمی‌کشد و بیمار پس از درمان تنها شاهد یک علامت قرمز رنگ کوچک در اطراف ناحیه‌ای که خال حذف شده است، خواهد بود.
برداشتن خال با لیزر نیز مانند تمام جراحی های دیگر، جای زخم به جای می‌گذارد و ممکن است گاهی با خارش و یا درد خفیفی همراه باشد که این زخم کوچک حاصل برداشتن خال با لیزر پس از ده الی چهارده روز از بین می‌رود و یک علامت صورتی رنگ را از خود به جای می‌گذارد که آن نیز معمولا با گذشت زمان محو خواهد شد.
برداشتن خال با لیزر، حال به هر علتی، منجر به زخم خواهد شد که جای آن بسته به فاکتورهایی چون سن شخص، نوع جراحی و محل خال یا ضایعه پوستی متفاوت خواهد بود.
روشی که در آن از لیزرهای CO2 Ablative استفاده می کنند، یک روش درمانی جایگزین و البته بی خطر برای از بین بردن خال و سایر ضایعات پوستی است؛ این روش به مدت بیست تا سی دقیقه به طول می انجامد و می توان از آن در مناطقی چون پلک ها، صورت و بینی استفاده کرد.
قدم اول برای شکل گیری سالم ترین روش برداشتن خال، ارزیابی هزینه عمل، مراجعه به پزشک معالج و ملاقات حضوری با اوست. در این مشاوره حضوری مشخص می شود که خال یا ضایعه پوستی بیمار برای برداشته شدن مناسب است یا خیر زیرا این امر به عواملی چون نوع، اندازه، تعداد و محل آن بستگی دارد.
قدم دوم، این است که در این مشاوره به مواردی چون بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، تشخیص نوع خال (مول)، یافتن بهترین گزینه ها جهت حذف خال، بررسی روش بهبودی و نتایج آن، در نظر گرفتن خطرات احتمالی، انجام فرآیند بافت شناسی پوست و پاسخ به سوالات بیمار پرداخته می شود.
قدم سوم، درمان یا خارج کردن خال (مول) در کلینیک پزشکی است؛ در این مرحله پزشک معالج روند حذف خال را در یک محیط بالینی آغاز می کند و با پانسمان کردن ناحیه مذکور به پایان می رساند؛ ضمن اینکه پس از پایان این امر، توصیه های مراقبتی، به بیمار گفته می شود.
در مرحله آخر، برای آرامش خاطر بیمار، تمام خال هایی که برداشته شده اند را به آزمایشگاه می‌فرستند تا جزئیات و ناهنجاری های آن زیر میکروسکوپ بررسی گردد و در صورت وجود هر گونه مشکل مستقیما با پزشک معالج بیمار مطرح شود.
در شرایطی که تحت مراقبت پزشک یا پرستار هستید، آنها باید از چگونگی مراقبت از زخم و نحوه پانسمان آن اطلاع داشته باشند.
زخم های پوستی وقتی تمیز و مرطوب هستند، بهتر بهبود می یابند؛ پس رعایت مسائل بهداشتی و شستن با احتیاط محل مورد نظر ضرورت دارد.
نباید محل مورد نظر دستکاری شود بلکه باید اجازه داده شود پوست به طور طبیعی بهبود یابد.
پانسمان باید تا ۲۴ الی ۴۸ ساعت بر روی ناحیه درمان شده قرار بگیرد.
به مدت دو روز نباید آب به زخم برسد.
پس از اتمام دو روز باید از کرم ضدآفتاب، حداقل به مدت یک ماه و نیم تا شش ماه استفاده شود؛ ضمن اینکه استفاده از یک پماد مرطوب کننده نیز می تواند کمک کننده کند.
به علت اینکه ناحیه درمان شده نباید در معرض خورشید یا نور آفتاب قرار بگیرد، بیمار در خارج از خانه می بایست جای زخم را با یک ضد آفتاب قوی بپوشاند.
در صورتی که زخم حاصل از سالم ترین روش برداشتن خال با لیزر در پشت بدن بیمار قرار داشته باشد، حرکت و کشش زیاد پوست باعث طولانی تر زمان بهبودی و بزرگتر شدن جای زخم می گردد.
هزینه های برداشتن خال به عواملی نظیر نوع و ابعاد خال، محل قرار گیری آن و پزشک بستگی دارد و قیمت ثابتی ندارد .
اگر شما هم می خواهید خال های پوستی خود را از بین ببرید یکی از بهترین روش ها برای این کار لیزر کردن است. چرا که عوارض بسیار کمی داشته و تأثیرات قابل توجه را از خود بجا می گذارد به طوری که عملا خال را به طور کامل از بین می برد. اما توجه داشته باشید که قبل از لیزر حتما بایستی با پزشک خود مشورت کنید. برای دریافت مشاوره و نوبت ویزیت با شماره های زرکلینیک ۰۲۱۲۲۹۳۰۱۶۱ و یا ۰۲۱۲۸۱۱۱۶۱۵ تماس بگیرید .